نوشته شده توسط دکتر کریمی
خواص روغن آفتابگردان
تقریباً تمام انسانها برای پختوپز و سرخ کردن مواد غذایی از روغن آفتابگردان استفاده میکنند. علت این امر خواص روغن آفتابگردان برای سلامت بدن و نقطه دود بالای آن است که امکان استفاده چندباره را فراهم میکند. بدلیل وجود نقطه دود بالا، معیارها و فاکتورهایی چون ویتامینها، میزان اسیدهای چرب اشباع و غیراشباعمیتوان روغن آفتابگردان را جزء برترین روغن ها در نظر بگیریم.
دانههای روغنی گیاه آفتابگردان به دو گونه کلی “دانه روغنی خوراکی یا آجیلی” و “دانه روغنی مخصوص روغنگیری” تقسیم میشوند. گونه روغنی تخمه آفتابگردان نسبت به نوع آجیلی آن، ترکیب روغنی بیشتری در دانههای خود دارد و معمولاً کوچکتر و تیرهتر از دانههای خوراکی هستند. دانههای آجیلی تخمه آفتابگردان باریک و بزرگتر هستند و برای آجیل، شیرینیپزی و حتی خوراک پرندگان مورد استفاده قرار میگیرند.
دانههای آفتابگردان در ۳ دسته “استاندارد یا لینولئیک”، “اولئیک بالا” و “ناسان یا میدولئیک” کشت میشوند. روغن آفتابگردان بهدست آمده از دانههای لینولئیک بیشتر برای پختوپز استفاده میشود. برای استخراج روغن آفتابگردان از دو روش “پرس سرد” یا “حلال” استفاده میشود، البته در برخی از کارخانههای روغنکشی ممکن است از هر دو روش استفاده کنند.هر ۱۰۰ گرم از روغن آفتابگردان حاوی ۸۸۴ کیلوکالری انرژی و ۱۰۰ گرم چربی بوده اما فاقد کلسترول، کربوهیدرات، فیبر و پروتئین است. به دلیل کالری بالا، روغن آفتابگردان انرژی بدن را تأمین میکند اما چون فاقد کلسترول است، باعث چاقی فرد نمیشود. از جمله خواص روغن تخمه آفتابگردان میتوان به موارد زیر اشاره کرد.
ﺳﺮﺷﺎر از ﻓﺴﻔﺮ، ﻣﻨﮕﻨﺰ، روي، ﭘﺘﺎﺳﻴﻢ، ﻣﻨﻴﺰﻳﻢ، آﻫﻦ و ﺣﺎوي ﻣﻴﺰان ﻗﺎﺑﻞتوجهی فولات یا اسید فولیک و ویتامین B5وﻳﺘﺎﻣﻴﻦ ﻫﺎي دﻳﮕﺮگروه B اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ وﻳﺘـﺎﻣﻴﻦ ﻫـﺎ ﺑﺎﻋـﺚ ﻣـﻲ ﺷـﻮﻧﺪ ﺑـﺪن ﺑـﻪ ﺧـﻮﺑﻲ ﺑﺘﻮاﻧـﺪ از ﻛﺮﺑﻮﻫﻴﺪرات ﻫﺎ یا ﻗﻨﺪﻫﺎاﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﺪ و ﭘﺮاﻧﺮژي ﺑﺎﺷﺪ.
ﻳﻚ ﻣﺸﺖ ﺗﺨﻤﻪ آﻓﺘﺎﺑﮕﺮدان۵۵ درﺻﺪ ﺗﻴﺎﻣﻴﻦ ﻳﺎ ﻫﻤﺎن وﻳﺘﺎﻣﻴﻦ B1ﻣﻮردﻧﻴﺎز روزاﻧﻪ اﻓـﺮاد را ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ .
ﺗﺨﻤﻪ ﻫﺎي آﻓﺘﺎﺑﮕﺮدان ﺳﺮﺷﺎر از اﺳـﻴﺪﻫﺎي ﭼـﺮب اﺷـﺒﺎع ﻧﺸـﺪه ﭼﻨـﺪ ﺑﺎﻧـﺪي ،بخصوص اﺳﻴﺪﻟﻴﻨﻮﻟﺌﻴﻚ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﻮﻋﻲ اﺳﻴﺪﭼﺮب اﻣﮕﺎ ۶ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲ ﺷﻮد .ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ، اﻳﻦ ﺗﺨﻤـﻪ ﺣﺎوي اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب اﺷﺒﺎع ﻧﺸﺪه ﺗﻚ ﺑﺎﻧﺪي ﻧﻴﺰ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮببرای ﺳـﻼﻣﺖ ﻗﻠﺐ و ﻋﺮوق ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻔﻴﺪﻧﺪ.
۹۰ درﺻﺪ ﻧﻴﺎز روزاﻧﻪ ﺑﻪ ویتامین E را ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ
تخمه آﻓﺘﺎب ي ﮔﺮدان ﺳﺮﺷﺎر از ﻓﺴﻔﺮ، ﻣﻨﮕﻨﺰ، روي، ﭘﺘﺎﺳﻴﻢ، ﻣﻨﻴﺰﻳﻢ و آﻫﻦ اﺳﺖ. آﻫﻦ ﻣﻮﺟـﻮد در ﺗﺨﻤﻪ آﻓﺘﺎﺑﮕﺮدان ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎﺟﻮاﻧﻪﮔﻨﺪم، ﺟﮕﺮ و ﻳﺎ زرده ي ﺗﺨﻢ ﻣـﺮغ وارد رﻗﺎﺑـﺖ ﺷـﻮد .اﻳﻦ ﺗﺨﻤﻪ ﻫﺎي ﭘﺮﻃﺮﻓﺪار ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺳﺮﺷﺎر از وﻳﺘﺎﻣﻴﻦ Eو B میﺑﺎﺷﻨﺪ.
آﻓﺘﺎﺑﮕﺮداندرﻣﺎن ﻛﻨﻨﺪه ﻻﻏﺮي اﺳﺖ ﺻـﺒﺢ و ﺑﻌـﺪازﻇﻬﺮ داﻧـﻪ آن را ﺗﻔﺮﻳﺤـﻲ ﺑﺸـﻜﻨﻴﺪ و از روﻏﻦ آﻓﺘﺎﺑﮕﺮدان ﺑﺮاي ﻃﺒﺦ ﻏﺬاﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ.
ﻣﻘﺪارﻓﻮﻟﻴﻚ اﺳﻴﺪ ﻣﻮﺟﻮد در ﺗﺨﻤﻪ آﻓﺘﺎﺑﮕﺮدان از اﺳﻔﻨﺎج ﻧﻴﺰ ﺑﻴﺸﺘﺮاﺳﺖ .
آﻓﺘﺎﺑﮕﺮدانﺑﺎزﻛﻨﻨﺪه ﻋﺮوق ﻣﻐﺰي اﺳﺖ از روﻏﻦ آن در ﻏﺬا و ﺗﺨﻢ آن را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺑـﻮداده و ﻛﻢ ﻧﻤﻚ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻴﺪ .اﻳﻦ داﻧﻪ ﺳﺮﺷﺎر از وﻳﺘﺎﻣﻴﻦ E اﺳﺖ .اﻳﻦ وﻳﺘﺎﻣﻴﻦ ﻧﻮﻋﻲ آﻧﺘﻲ اﻛﺴﻴﺪان اﺳﺖ .ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﻣﺼﺮف داﻧﻪ آﻓﺘﺎﺑﮕﺮدان ﻣﺎﻧﻊ از اﻛﺴﻴﺪ ﺷﺪن ﻛﻠﺴﺘﺮول و ﺗـﺎﺛﻴﺮ ﻣﻨﻔـﻲ آن روي ﻗﻠﺐ و رگ ﻫﺎ ﻣﻲ ﺷﻮد .ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻛﻠﺴﺘﺮول در دﻳﻮاره رگ ﻫﺎ رﺳﻮب ﻧﻜـﺮده و ﺧﻄـﺮ ﺳﻜﺘﻪ ﻗﻠﺒﻲ ﻧﺎﺷﻲ از ﮔﺮﻓﺘﮕﻲ رگ ﻫﺎ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ .ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻣﻴﺰان ﻣﺼﺮف روزاﻧﻪ ﻳﻚ ﻓﻨﺠـﺎن اﺳﺖ .ﻧﺼﻒ ﻓﻨﺠﺎن ﺗﺨﻤﻪ آﻓﺘﺎبﮔﺮدان ﺣﺎوي ﺣﺪود ۲۵۵ ﻣﻴﻠﻲ ﮔﺮم ﻣﻨﻴـﺰﻳﻢ اﺳـﺖ ﻣﻨﻴـﺰﻳﻢ ﻳﻚ ﻣﺎده ي ﻣﻐﺬي ﻻزم ﺑﺮاي ﺑﺪن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺎﻧﻊ ﺳﻜﺘﻪ ي ﻗﻠﺒـﻲ ﻣـﻲ ﺷـﻮد .ﻓﺸـﺎر ﺧـﻮن ﺑـﺎﻻ را ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲ دﻫﺪ.
ﻣﺼﺮف ﻛﻠﺴﻴﻢ ﺑﺮاي ﺣﻔﻆ ﺳﻼﻣﺖ اﺳﺘﺨﻮان ﻣﻬﻢ اﺳﺖ اﻣﺎ ﻓﺮاﻣﻮش ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ اﺳـﺘﺨﻮان ﻫـﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﻴﺰﻳﻢ ﺑﺮاي ﺟﺬب ﺑﻬﺘﺮ ﻛﻠﺴﻴﻢ ﻧﻴﺎز دارﻧﺪ .ﻳﻜﻲ از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻬـﻢ ﻣﻨﻴـﺰﻳﻢ، ﺗﺨﻤـﻪ آﻓﺘـﺎﺑﮕﺮدان اﺳﺖ. آﻓﺘﺎﺑﮕﺮدان
روﻏﻦ آفتابگردان ﻋﻼوه ﺑﺮ وﻳﺘﺎﻣﻴﻦ E ﺣـﺎوي وﻳﺘـﺎﻣﻴﻦ ﻫـﺎي A، D و C، ﻧﻴـﺰ اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﻫﻤﮕﻲ داراي ﺧﻮاص ﻣﺤﺎﻓﻈﺘﻲ زﻳﺎدي ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ .ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت اﻧﺠﺎم ﺷـﺪه، اﻳـﻦ روﻏـﻦ ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﭘﻮﺳﺖ ﻧﻮزادان ﻧﺎرس ﻛﻪ ﭘﻮﺳﺘﺸﺎن ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺴﺘﻌﺪ اﺑﺘﻼ ﺑﻪ ﻋﻔﻮﻧﺖ ﻫﺎي ﭘﻮﺳﺖ و ﺑﻴﻤﺎري اﺳﺖ، ﻣﻔﻴﺪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ.